هدف: این پژوهش با هدف مطالعه نقش دانش زیست محیطی بر مسئولیت پذیری زیست محیطی و رفتار دوست دار محیط زیست ورزشکاران رشته پاراگلایدر انجام شد. روش شناسی: برای اجرای این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شد. تمامی ورزشکاران رشته پاراگلایدر استفاده کننده از سایت پروازی شهرستان رامیان به عنوان جامعه در نظر گرفته شدند. در یک بازه زمانی 3 ماهه تعداد 319 ورزشکار رشته پاراگلایدر به شکل هدفمند به عنوان نمونه گزینش شدند. گردآوری داده ها با استفاده از سه پرسش نامه دانش زیست محیطی (لیانگ و همکاران، 2016)، مسئولیت پذیری زیست محیطی (توفیق و همکاران، 2014) و رفتار دوست دار محیط زیست (لی و همکاران، 2015) انجام شد. داده های گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی ، میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (مدل سازی معادلات ساختاری) تحلیل شدند. برای انجام تحلیل ها دو نرم افزار آماری SPSS نسخه 25 و Smart PLS نسخه 3 مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد دانش زیست محیطی بر مسئولیت پذیری زیست محیطی ورزشکاران رشته پاراگلایدر اثر مثبت و معنی داری دارد. همچنین مشخص شد اثر دانش زیست محیطی بر رفتار دوست دار محیط زیست ورزشکاران رشته پاراگلایدر مثبت و معنی داری است. علاوه بر آن، نتایج نشان داد مسئولیت پذیری زیست محیطی بر رفتار دوست دار محیط زیست ورزشکاران رشته پاراگلایدر اثر مثبت و معنی داری دارد. در انتها مشخص شد دانش زیست محیطی بر رفتار دوست دار محیط زیست ورزشکاران رشته پاراگلایدر با نقش میانجی مسئولیت پذیری زیست محیطی اثر مثبت و معنی داری دارد. نتیجه گیری: آموزش موضوعات زیست محیطی به ورزشکاران پاراگلایدر می تواند پیامدهای مثبتی مانند افزایش مسئولیت پذیری زیست محیطی و توسعه رفتار دوست دار طبیعت را در آن ها به همراه داشته باشد.

با آغاز دهه ی هشتاد و تسریع روند خشک شدن دریاچه ی ارومیه، متخصصان حوزه ی محیط زیست این واقعه را یک مسئله ی زیست محیطی بسیار حیاتی عنوان کردند و همین امر سبب واکنشهای مختلف شهروندان استانهای مجاور دریاچهی ارومیه گشت. با توجه به این که واکنشهای مذکور، گروههای مختلفی از مردم را در بر میگرفت و تا امروز نیز تداوم داشته است، از آن تحت عنوان «کنش جمعی خشک شدن دریاچه ی ارومیه» یاد شده است. در این مقاله، با اتکاء به چارچوب مفهومی مناسب و با روش اسنادی تلاش شده این کنش جمعی زیست محیطی مورد مطالعه قرار گیرد. آن چه که بررسی این جنبش را حائز اهمیت کرده و به پیچیدگیهای تحلیلی آن افزوده است، نقش گروههای اجتماعی مختلف موجود در آذربایجان جهت پیش بردن آن میباشد. این امر طوری است که فعالان محیط زیست، هویتطلبان و ملیگرایان قومی و بخشی از مردم عادی جامعه همچون بازاریان و طرفداران تیم فوتبال تراکتورسازی تبریز و ... همگی با استفاده از ابزارها و فضاهای عمومی در دسترس، سعی در رساندن صدای خود و بیان مطالبات خود دارند. نتایج پژوهش نشان می دهد که کنش جمعی خشک شدن دریاچه ارومیه ابتدا با کنش فعالان زیست محیطی مطرح شده و بعد ها توسط گروه های سیاسی قومی- زبانی تصرف شده و تداوم یافته است. به بیان دیگر کنش جمعی قومی تحت لوای بحران زیست محیطی زیست کرده و به حیات خود ادامه می دهد و همین امر به کنش وجهه سیاسی بخشیده و مانع فعالیت سمن ها و نهادهای ذیربط برای مدیریت بحران زیست محیطی دریاچه ارومیه شده است.

در مدرنیتۀ متأخر، بخش عظیمی از تلاشها و برنامه های نهادها و کنشگران در خدمت رشد سواد و مسئولیت پذیری اجتماعی زیست محیطی به منظور برقراری تعامل انسانی با محیط زیست است. پژوهشها نشان می دهند که سواد زیست محیطی با اقدامات و نگرش های محیط زیستی ارتباط دارد و بر مشارکت فعال مردم در مسائل زیست بوم تأثیر بسیار دارد. مطالعه حاضر نیز، با هدف واکاوی نقش میانجی مسئولیت پذیری اجتماعی زیست محیطی در ارتباط بین سواد محیط زیستی و فرهنگ مصرف سبز انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق ساکنان 18 سال به بالای شهر جهرم و نمونه آماری 424 نفری که با استفاده از روش پیمایش و نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. نتایج توصیفی تحقیق نشان داد که نمره میزان فرهنگ مصرف سبز و سواد زیست محیطی بالاتر از حد متوسط و نمره میزان مسئولیت پذیری اجتماعی زیست محیطی در حد متوسط می باشد. نتایج روابط دو متغیره نیز نشان داد که میان سواد زیست محیطی و مسئولیت پذیری اجتماعی زیست محیطی با فرهنگ مصرف سبز همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج روابط ساختاری نیز نشان داد که متغیرهای مستقل تحقیق در مجموع توانسته اند 21 درصد از تغییرات فرهنگ مصرف سبز را تعیین کنند که در این میان، تاثیر مسئولیت پذیری اجتماعی زیست محیطی بیش از سواد محیط زیستی می باشد.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تأثیر آموزش شهروندی بر مسئولیت پذیری اجتماعی، مهارت اجتماعی و مهارت زیست محیطی کارکنان شهرداری بجنورد انجام گرفت. روش بررسی: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری، شامل کلیه کارکنان شهرداری بجنورد به تعداد 810 نفر هست که به روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 60 نفر از کارکنان انتخاب و به دو گروه 30 نفری آزمایش و گواه تقسیم شدند. سپس از هر دو گروه پیش آزمون گرفته شد و پس از برگزاری 12 جلسه آموزش های شهروندی برای گروه آزمایش، از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. برای گردآوری داده های مربوط به پیش آزمون و پس آزمون، از پرسشنامه های مهارت اجتماعی ماتسون (1983)، رفتار زیست محیطی امامقلی (1390) و صفات پنج گانه شخصیتی NEO (1985) خرده مقیاس مسئولیت پذیری استفاده شد. روایی پرسشنامه ها از نوع صوری و محتوایی بوده که مورد تائید اساتید و خبرگان قرار گرفت. پایایی پرسشنامه مهارت اجتماعی ماتسون 859/0، پرسشنامه رفتار زیست محیطی امامقلی 899/0 و پرسشنامه صفات پنج گانه شخصیتی NEO خرده مقیاس مسئولیت پذیری 821/0 است. جهت تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از آمار توصیفی (جدول توزیع فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (بررسی نرمال بودن داده ها از طریق کولموگروف اسمیرنوف، آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون T) و نرم افزار SPSS 22 و PLS 3 استفاده شده است. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی نشان داد آموزش شهروندی به میزان 25% بر مسئولیت پذیری اجتماعی، 39% بر مهارت های اجتماعی و 79% بر مهارت های زیست محیطی تأثیر دارد. بنابراین می توان گفت آموزش های شهروندی بر مسئولیت پذیری اجتماعی، مهارت اجتماعی و مهارت زیست محیطی کارکنان شهرداری، تاثیر معناداری نداشته است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحلیل عاملی در مرحله پس آزمون بر روی گروه آزمایش، آموزش شهروندی بیشترین تأثیر را بر روی مسئولیت پذیری داشته است. بنابراین هرچه آموزش شهروندی افزایش یابد مسئولیت پذیری کارکنان نسبت به دو مؤلفه (مهارت های اجتماعی و زیست محیطی) بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرد و ارتقا می یابد.

در سال های اخیر توجه پژوهشگران به موضوع محیط زیست و ارتقاء گزارشگری در این بُعد و نیز ارتباط مکانیزم های حاکمیت شرکتی و تاثیرپذیری آن بر گزارشگری محیط زیست افزایش یافته است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر شاخص های حاکمیت شرکتی بر افشای زیست محیطی و افشای مسئولیت پذیری اجتماعی است. بدین منظور تعداد 101 شرکت بورسی در دوره زمانی 1391 تا 1397 به روش حذف سیستماتیک انتخاب گردید. برای آزمون فرضیه ها از تحلیل رگرسیون چند متغیره بهره گرفته شد. برای سنجش متغیر مسئولیت زیست محیطی از شاخصی با 18 مولفه و برای اندازه گیری متغیر مسئولیت اجتماعی از شاخصی با 32 مولفه استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد از بین عوامل حاکمیت شرکتی متغیرهای نقش دوگانه مدیر عامل، اندازه حسابرس و استقلال کمیته حسابرسی با افشای مسئولیت پذیری اجتماعی رابطه معناداری دارند. همچنین نتایج نشان داد شاخص های اندازه هیئت مدیره، استقلال هیئت مدیره و نقش دوگانه مدیر عامل می تواند با افشای مسئولیت زیست محیطی رابطه معناداری داشته باشد.

صاحبان اقامتگاه های بوم گردی به عنوان متولیان اصلی امر گردشگری مسیولیت های زیادی در کسب و کار و ارایه خدمات منطبق با استانداردهای زیست محیطی به گردشگران دارند. بر این اساس هدف این مطالعه بررسی مسیولیت پذیری زیست محیطی صاحبان اقامتگاه های بوم گردی روستایی می باشد. بنابراین جامعه آماری در پژوهش حاضر 27 صاحب اقامتگاه بوم گردی در استان خراسان رضوی می باشد. پژوهش از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی تحلیلی است. نتایج نشان داد که بطور کلی مسیولیت پذیری زیست محیطی در بین صاحبان اقامتگاه های بوم گردی مورد مطالعه از سطح ایده آلی (بالاتر از سطح متوسط 3) برخوردار است. بر اساس نتایج t دو نمونه ای مشخص شد توجه صاحبان اقامتگاه ها به روستاییان نسبت به گردشگران بیشتر بوده است. همچنین بر طبق آزمون همبستگی مشخص شد بین مسئولیت پذیری زیست محیطی و میزان اشتغال ایجاد شده، درآمد، تعداد گردشگران و درجه اقامتگاه ارتباط معنادار وجود دارد. در نهایت در آزمون رگرسیون خطی مشخص شد که متغیرهای سن، تحصیلات و سطح درآمد صاحبان اقامتگاه های بوم گردی بر میزان مسیولیت پذیری زیست محیطی آن ها اثرگذار بوده است.

انسان به عنوان نماینده و خلیفه خداوند در زمین مسئولیت دارد که تکالیفی را که خداوند در قبال مخلوقاتش برای خود تعیین کرده است را به عهده گرفته و به آن عمل کند. منظور از مخلوقات، انسان های پراکنده در سطح کره زمین، حیوانات، گیاهان و به طور کلی محیط زیست می باشد. این نوع نگرش، مبنای بسیاری از نظریه های زیست محیطی قرار گرفته است. این مطالعه، با هدف تدوین نظریه ای پاسخگو و تبیین تکالیف و وظایف انسان نسبت به محیط زیست (آب، هوا، کشاورزی، جنگل ها، حیوانات و غیره) با روش های تحلیل اسنادی، تحلیل محتوا، مفهوم یابی و الگوسازی یا نظریه پردازی انجام شد. در این مطالعه از اسناد معتبری مانند قرآن کریم، تفاسیر، پایگاه های فرهنگی حوزه های علمیه استفاده شده است. در قرآن مجید، خداوند سبحان نسبت به اشیاء (همه چیز؛ مانند آیه شریفه"وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ وَکِیلٌ") صفاتی را برای خود مطرح می کند. این ویژگی ها در 18 مورد و زمینه تشخیص داده شد. سپس تعاریف و شرح هر یک از ویژگی ها از منابع مختلف مورد بررسی قرار گرفت و از مجموع نظرات نتیجه ای استنباط و تنظیم گردید. مجموع این نتیجه ها در یک جدول جمع آوری شد تا اهل پژوهش و اندیشه در آن تأمل و در اصلاح، تکمیل و گسترش این مجموعه مشارکت نمایند. در نهایت، 12 تکلیف و وظیفه ایجابی که بشر به عنوان نماینده خالق نسبت به مخلوقات الهی به عهده دارد و بایستی در اجرا و عمل به آن ها بکوشد و 10 رفتار سلبی که این نماینده باید از آن ها بپرهیزد مشخص گردید.

جوامع روستایی ارتباط تنگاتنگی با محیط پیرامون خود دارند که بسیاری از ویژگی های آن ها منجر به توسعه کارآفرینی و تقویت اقتصاد روستایی می گردد و بعضی دیگر، توسعه کارآفرینی را با محدودیت مواجه ساخته، پیشرفت اقتصادی را به تأخیر می-اندازند. با توجه به اثرات محدودیت های کالبدی و زیست محیطی بر توسعه کارآفرینی در روستاهای پیرامونی مرز و تالاب بین المللی هامون، هدف پژوهش حاضر، تحلیل اثرات این محدودیت ها در روستاهای بخش قرقری شهرستان هیرمند می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است که در آن از روش اسنادی برای بررسی سوابق و تبیین مسئله و از روش پیمایشی (با ابزار مصاحبه و تکمیل پرسشنامه) برای جمع آوری داده های مورد نیاز در سطح روستا استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل سرپرستان خانوارهای ساکن در محدوده موردمطالعه می باشد که با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در محدوده موردمطالعه و استفاده از فرمول کوکران، تعداد 348 نمونه برای تکمیل پرسشنامه های تحقیق محاسبه گردید. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیلی، مدل ARAS و نرم افزارهای SPSS، Choice Expert و ArcGIS انجام گردیده است. نتایج مدل ARAS در بررسی شدت محدودیت های کارآفرینی در روستاهای موردمطالعه نشان می دهد که محدودیت های کالبدی در 6/58 درصد از روستاها و محدودیت های زیست محیطی نیز در 9/68 درصد از روستاها در سطح شدید یا بسیار شدید می باشد. همچنین بر اساس نتایج آزمون فریدمن، محدودیت های ناشی از وجود دیوار مرزی با میانگین 487/0 و محدودیت دسترسی به منابع آب با میانگین 393/0 به ترتیب بالاترین محدودیت های کالبدی و زیست محیطی را در بین محدودیت های متنوع در هر بعد به خود اختصاص می دهند.